ماه رمضان؛ چه بخوریم، چه نخوریم
با وجود اینکه روزه از دستورات شرعی و دینی است و فواید زیادی برای سلامتی دارد اما روزه گرفتن برای برخی بیماران از جمله برخی بیماران دیابتی، بیماران قلبی و فشار خون بالا توصیه نمی‌شود.
به گزارش ساحلی از بوشهر، در برخی از بیماران دیابتی نوع 1، دیابت دوران بارداری و دیابت کنترل نشده روزه‌داری توصیه نمی‌شود و باید نکات بهداشتی را رعایت کنند.
بیمارانی که دچار گرفتگی رگ‌های قلبی هستند و دارو مصرف می‌کنند، از آنجا که عدم مصرف دارو زندگی آنها را به خطر می‌اندازد، نباید روزه بگیرند، بیماران قلبی باید به تداخلات دارو و غذا توجه کرده و به توصیه‌های پزشک معالج خود دقیقا عمل کنند.
* توصیه‌های خوراکی برای افطار و سحر
کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در این ارتباط به خبرنگار فارس در بوشهر گفت: با توجه به اینکه ماه مبارک رمضان با تابستان مصادف شده است و نیز طولانی بودن مدت زمان روزه‌داری، خوردن غذاهای خشک مانند کوکو سبزی، کتلت و گوشت‌های سرخ شده (جوجه کباب، ماهی سرخ شده و ...) می‌تواند موجب افزایش تشنگی شود.
فریده نظری با بیان اینکه مصرف یک عدد لیموترش تازه در سحر می‌تواند در کاهش تشنگی موثر باشد اضافه کرد: از مصرف غذاهای پرادویه و پرنمک از قبیل سوسیس، کالباس، فلافل، ماهی دودی، خیارشور و ترشیجات نیز باید خودداری شود.
وی مصرف مناسب مایعات در فاصله بین افطار تا سحر را برای کاهش عوارض تشنگی در طول روز ضروری دانست و افزود: بهترین نوشیدنی آب است و بعد از آن مایعات دیگر مانند چای کم رنگ، دوغ کم نمک، آب میوه‌ها (ترجیحاً آب میوه طبیعی)، آب صیفی‌جات (آب هویج)، سوپ‌ها (مخصوصا سوپ‌های حاوی سبزیجات و صیفی‌جات)، انواع عرقیجات گیاهی خنک مانند کاسنی، بیدمشک، شاتره و گلاب و یا نوشیدنی‌های دیگر مانند تخم شربتی و خاک شیر و مصرف فراوان میوه‌ها و سبزیجات خام توصیه می‌شود.
این کارشناس تغذیه در خصوص رفع یبوست نیز گفت: مصرف آب، سبزیجات (مخصوصاً کاهو) و میوه در فاصله افطار در سحر علاوه بر تامین آب بدن، موجب به تولید میزان کافی فیبر برای جلوگیری از یبوست و سایر عوارض گوارشی می‌شود.
مسئول واحد تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر با بیان اینکه مصرف چای پررنگ، قهوه و کاکائو موجب پیدایش یبوست می‌شود، اظهار داشت: مصرف روغن زیتون به همراه سالاد، همچنین غذاهایی مانند خورشت آلو یا خورشت سبزی یا استفاده از کشمش و سبزیجات در برنج مانند لوبیا پلو، عدس پلو، استانبولی و میوه‌های خشک مانند آلو بخارا، انجیر که قبلا خیسانده شده است در پیشگیری از یبوست موثر است.
وی اضافه کرد: مصرف غذاهای پر ادویه و پرچرب (غذاهای سرخ شده مانند سوسیس و کالباس، سیب‌زمینی سرخ کرده، سس مایونز، خامه و ...) را مخصوصا هنگام سحری حذف کنید تا دچار عوارض گوارشی مانند رفلاکس (ترش کردن)، درد معده و ... نشوید و به جای آنها از غذاهای آب‌پز و بخارپز و نوشیدنی‌های سالم مانند عرق نعناع، بهار نارنج و بیدمشک استفاده کنید و همراه غذا نیز سالاد مصرف کنید.
* پرهیز از خوردن به یکباره حجم زیادی از غذا هنگام افطار
کارشناس تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر در ادامه گفت: شروع افطار و باز کردن روزه باید با مایعات گرم و ولرم مانند چای کم رنگ، شیر گرم، آب گرم یا گلاب نبات گرم به همراه چند عدد خرما (که موجب بهبود عملکرد دستگاه گوارش می‌شود)، کشمش یا توت باشد به این ترتیب نیاز شدید به مواد قندی برطرف می‌شود و از سردرد و سایر عوارض جلوگیری شده و بدن آمادگی بیشتری برای استفاده از مواد غذایی دیگر پیدا خواهد کرد، سپس، شله زرد کم شیرین، فرنی یا شیر برنج، انواع کوکو و شامی همراه با نان‌های سبوس‌دار مانند بربری، سنگک، تافتون و ... میل کنید.
نظری اضافه کرد: 1 تا 2 ساعت بعد از افطار غذاهای سبک مانند سوپ رقیق، آش‌های کم چرب (مثلا آش دوغ)، خوراک لوبیا و عدسی (به همراه آویشن و کمی فلفل سیاه) خوراک سبزیجات همراه با کمی نان (ترجیحاً نان‌های سبوس‌دار مثل سنگک) به همراه ماست و خیار یا دوغ و سالاد توصیه می‌شود.
وی تاکید کرد: از مصرف تنقلات زیاد بین افطار تا سحر خودداری کنید تا در هنگام سحر پر بودن معده موجب کاهش اشتهایتان نشود.
* روزه برای بیماران دیابتی توصیه نمی‌شود
این کارشناس تغذیه در بخشی دیگر از سخنان خود گفت: بیماران دیابتی نوع 2 با مشاوره پزشک معالج و یک متخصص تغذیه مجاز به گرفتن روزه هستند و باید رژیم غذایی مخصوص خود را در افطار و سحر رعایت کنند و نیز در مصرف غذاهای شیرین که در ماه رمضان مصرف می‌شوند، دقت کرده و مقادیر و میزان تعیین شده توسط متخصص تغذیه را رعایت کنند.
* برای افراد با فشارخون بالا و کنترل نشده روزه توصیه نمی‌شود
این کارشناس تغذیه در خصوص افراد مبتلا به فشار خون نیز گفت: افراد مبتلا به فشار خون خفیف تا متوسط می‌توانند روزه بگیرند و روزه‌داری به کاهش فشارخون آنان کمک می‌کند اما باید با پزشک معالج برای داروهای مصرفی‌شان مشورت کنند و برای افراد با فشارخون بالا و کنترل نشده روزه توصیه نمی‌شود.
وی خودداری از مصرف غذاهای چرب مانند غذاهای سرخ شده و فست‌فودها و کنترل و کاهش دریافت، عدم مصرف غذاهای شور مانند خیارشور، غذاهای نمک سود و کاهش مصرف غذاهایی که به طور ذاتی در خود نمک دارند مانند سبزی‌های محلی کاکل و منگک، کلم و .... و همچنین اجتناب از سیگار کشیدن را برای این افراد ضروری دانست.
* روزه برای بیماران دیالیزی توصیه نمی‌شود
مسئول گروه تغدیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر همچنین گفت: به منظور پیشگیری از کم آبی در بیماران کلیوی که گاه می‌تواند خطرناک باشد توصیه می‌شود که به اندازه کافی آب و مایعات (چای کمرنگ، عرقیجات) مصرف کنید تا کلیه‌ها بتوانند خون را از مواد زاید به خوبی تصفیه کنند.
وی اظهار داشت: افراد مبتلا به سنگ کلیه (بیش از 2 سنگ در 6 ماه) برای روزه باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.
با این حال روزه از دستورات شرعی دین مبین اسلام است و افرادی که توانایی روزه گرفتن را دارند باید این فریضه دینی را انجام دهند اما نکته مهم این است که دین اسلام برای سلامتی افراد هم اهمیت قائل شده و تاکید کرده که روزه برای افراد بیمار واجب نیست.
افراد مومن و خداجویی که روزه گرفتن را بر خود واجب می‌دانند باید به سلامتی خود هم توجه داشته باشند و با رعایت نکات بهداشتی علاوه بر اجرای دستورات دینی، سلامت خود را هم حفظ کنند.