چه کسی رئیس مجلس دهم می شود؟
به گزارش خبر ساحلی در طرف دیگر، بین گروه های اصلاح طلب و اعتدالگرا اختلافات زیادی به وجود آمده است؛ اعتدالگراها به خاطر رسیدن به قدرت، توانایی بیشتری برای سازماندهی هوادارانشان در انتخابات مجلس دارند و سعی دارند که با کسب تعدادی از کرسی های مجلس و حداقل تشکیل یک اقلیت قوی در مجلس از شرّ بعضی از اصولگراهای مخالف دولت راحت شوند!
اصلاح طلبان نیز خودشان اذعان دارند که توانایی ارائه لیست مستقل در انتخابات را ندارند و امیدوارند که با کمک ظرفیت ها و امکانات دولت بتوانند چند کرسی مجلس را در اختیار بگیرند. این آرایش سیاسی توسط عدهای از بزرگان و تأثیرگذاران هر جریان اداره میشود و هر یک از گروه ها سعی دارند با یک سرلیست –که احتمالا گزینه ریاست مجلس توسط آنان است- در انتخابات شرکت کنند.
در این مطلب به مهمترین افرادی که احتمال بالایی برای ریاست مجلسی آنان در مجلس دهم متصور است اشاره و شانس هر یک را برای رسیدن به این پست مهم سیاسی بررسی میکنیم.
1- احمدی نژاد، کم شانس ترین
به نظر میرسد برخی از حامیان دولت گذشته علاقه دارند که احمدی نژاد در انتخابات مجلس دهم شرکت کند و حتی برخی تصور میکنند که او میتواند ریاست مجلس را نیز بر عهده بگیرد.
این تحلیل بسیار بعید و دور از ذهن به نظر میرسد، زیرا احمدی نژاد به لحاظ شخصیتی فردی نیست که بتواند در کنار سایر نمایندگان مجلس بنشیند و با آنها بر سر مسائل ریز و درشت بحث کند و شخصیت او کاملاً اجرایی، مدیریتی و تاحدی مشورت ناپذیر است. همچنین، به نظر میسد که در بین گروه های فعال فعلی سیاسی کشور، هیچکدام احمدی نژاد را قبول ندارند و با اقداماتی که احمدی نژاد در دولت دوم خود انجام داد هم از جانب اصولگرایان طرد شد و هم نتوانست حمایتی را از جانب اصلاحطلبان به دست آورد.
2- عارف، جدی ترین
به گزارش دیدبان؛ از همان روزی که معلوم شد عارف در این دولت نه معاون اول میشود و نه وزیر و پس از روزی که عارف پیشنهاد هاشمی برای پذیرفتن ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع را هم رد کرد، همه چیز مسلّم شد که قصد او شرکت در انتخابات مجلس دهم است، اما چند نکته اساسی درباره ورود عارف به انتخابات مجلس دهم وجود دارد. نکته اول اینکه به نظر میرسد که عارف در انتخابات ریاست جمهوری از خاتمی و هاشمی به خاطر حمایتشان از روحانی دل گیر شد و پس از انتخابات گلایه هایی را نسبت به کمیته هفت نفره اصلاحطلبان و خاتمی مطرح کرد. این قرائن نشان میدهد که در انتخابات مجلس دهم نیز رابطه عارف با هاشمی و خاتمی خوب نخواهد بود. هاشمی و خاتمی بیشتر به دنبال سرلیستی و ریاست مجلس ناطق نوری هستند تا عارف. نکته دوم اینکه عارف با نپذیرفتن هیچ سمتی در دولت و برخی گلایه ها از دولت روحانی، رابطه خوبی با دولت فعلی ندارد و حتی در مصاحبه ای اعلام کرد که با وزیر اقتصاد که قبلا عضو ستاد وی بوده شش ماه است که هیچ ملاقاتی نداشته است. عارف در این باره گفته است: «یکی از وزرا عضو ستاد ما بودند منتها در مدت زمانی که ایشان وزیر شدند من تنها یک ملاقات در شهریور ماه در دفترم با ایشان داشتم و دیگر هم هیچ ارتباطی- نه تلفنی و نه حضوری- با ایشان نداشتم. مطرح شده است که ایشان دیدگاه های ما را در دولت طرح میکند. باید بگویم چنین نیست و نباید هم باشد. وزیر باید دیدگاه خودش را مطرح کند، زیرا در قبال دولت و رئیس جمهور متعهد است نه هیچ کس دیگر. من از شهریورماه تاکنون با ایشان ملاقاتی نداشتم.»[1]
این اختلافات نیز نشان میدهد که دولت با عارف رابطه نزدیکی ندارد و به دنبال گزینههای دیگری برای ریاست مجلس است؛ گزینه ای که سال ها در کنار روحانی در مجلس حضور داشته است. نکته سوم اینکه بیشتر گروه های اصلاح طلب و حامی دولت نیز طی ماه های گذشته نسبت به اعلام حضور عارف برای انتخابات مجلس دهم واکنش نشان داده اند و سعی کرده اند که گزینه های جایگزین دیگری، مثل ناطق نوری، را مطرح کنند و یا به عارف پیشنهاد دهند که به جای تهران از یزد کاندیدا شود که همۀ این تلاش ها و پیشنهادها نشان دهنده عدم توافق گروه های اصلاح طلب بر روی سرلیستی و ریاست مجلس عارف است.
3- ناطق نوری، مبهم ترین
پس از انتخابات مجلس ششم تا کنون نام ناطق نوری در اغلب انتخاباتهای جمهوری اسلامی به عنوان یک فرد اثرگذار مطرح بوده است. او در سالهای آخر دولت خاتمی در کنار برخی از بزرگان اصولگرا شورای هماهنگی نیروهای انقلاب را تشکیل داد و از این طریق توانست در انتخابات مجلس هفتم، شورای شهر دوم و ریاست جمهوری نهم نقش مهمی را ایفا کند. در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیز یکی از مؤثرترین حامیان روحانی بود که در شکل دهی به ائتلاف ها و اختلاف های پشت پرده انتخابات نقش بسیار مهمی داشت، اما در رابطه با حضور ناطق در انتخابات مجلس دهم چند نکته مهم به نظر دیدبان وجود دارد:
الف: گروههای مختلف اصلاحطلب و اصولگرا سعی دارند با دعوت از ناطق نوری و با استفاده از نام و اعتبار وی در انتخابات شرکت کنند. دعوت از ناطق تاکنون از سوی افرادی مثل کرباسچی، سعید حجاریان و محمدرضا خاتمی صورت گرفته است و اصولگرایان سنتی نیز سعی دارند در این زمینه از توان ناطق نوری استفاده کنند. این امر نشان از محبوبیت ناطق در بین برخی از اعضای دو جناح اصلی کشور دارد.
ب: ناطق نوری تمامی دعوت هایی که از او برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری بود را رد کرد و در این انتخابات شرکت نکرد. او در بسیاری موارد تأکید کرده است که من با خودم عهد کردهام که کارهای سیاسی را به جوانان واگذار کنم و یا در مهر ماه 1383 اعلام کرده بود: «من در نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری کاندیدا نیستم و انشاءالله تا روز قیامت هم برای هیچ انتخاباتی نامزد نخواهم شد.»[2] اما به نظر میرسد که وی در حال حاضر مشغول رصد جریانات و اتفاقات مختلف در کشور است تا بتواند تحلیل درستی از وضع کشور برای حضور در انتخابات مجلس دهم به دست آورد. به نظر میرسد، با توجه به اتهاماتی که احمدی نژاد در سال 88 نسبت به خود ناطق و خانوادهاش در مناظره با موسوی مطرح کرد، ناطق نوری هنوز نسبت به این اتهامات نتوانسته محاسبه دقیقی داشته باشد و از اینکه در انتخابات مجلس آینده مورد استقبال قرار نگیرد نگران است، البته قدرت یافتن دولت روحانی و حمایت همهجانبۀ این دولت از ناطق نوری برای شرکت در مجلس باعث شده است که ناطق نوری امیدهایی برای پیروزی در انتخابات مجلس آینده داشته باشد.
ج: روحانی در مجالس چهارم و پنجم نائب رئیس ناطق بوده است و تجربه هشت سال کار مداوم با وی را در کارنامه خود دارد. در انتخابات ریاست جمهوری نیز ناطق تلاشهای زیادی برای پیروزی روحانی انجام داد. بنابراین، میتوان حدس زد که روحانی بیشترین تلاش را برای متقاعد کردن ناطق برای شرکت در انتخابات مجلس خواهد کرد و از این طریق سعی خواهد کرد مخالفان دولت را در مجلس تحت تأثیر قرار دهد.
4- حداد عادل، فرهنگی ترین
حداد عادل از نماینده های باسابقه مجلس است که از دوره ششم تاکنون در مجلس حضور داشته و در دورههای هفتم، هشتم و نهم بیشترین رأی مردم تهران را در انتخابات کسب کرده است. او که تجربه ریاست مجلس هفتم را در کارنامه خود دارد، در دو دوره گذشته رقیب اصلی لاریجانی برای ریاست مجلس بوده است که در هر دو دوره نتوانسته است اکثریت مجلس را با خود همراه کند. او در مجلس نهم ریاست یکی از دو فراکسیون اصلی را در اختیار دارد. این فراکسیون با عضویت بیش از 100 نماینده یکی از فراکسیون های قوی در طی مجالس مختلف پس از انقلاب بوده است. در مجلس دهم نیز در صورتی پیروزی طیف های اصولگرایان تحول خواه و جبهه پایداری شانس حداد برای ریاست مجلس بالا میرود، اما در صورت پیروزی اصولگرایان سنتی و حامیان دولت، حداد همچنان باید مثل دو مجلس گذشته به فکر یک فراکسیون قوی در مجلس باشد.
5- لاریجانی، پرشانس ترین
لاریجانی در مجلس هشتم و نهم نشان داد که یکی از مناسب ترین افراد برای ریاست مجلس شورای اسلامی است. او در این دو دوره تجربه کار با دو رئیس جمهور مختلف را در کارنامه خود دارد. در دوره احمدی نژاد اختلافهایی بین دولت و مجلس وجود داشت، اما لاریجانی در بسیاری از این موارد توانست شأن و جایگاه مجلس حفظ کند و مجلسی قوی و مستقل را در اذهان مردم و سیاستمداران داخلی و خارجی به نمایش بگذارد. او در مجلس هشتم و نهم با رأی بالای نمایندگان به ریاست مجلس انتخاب شد و در دوره دهم نیز از مهم ترین گزینه های ریاست مجلس است.
یکی از مهم ترین نقاط قوت لاریجانی در دو مجلس گذشته داشتن یک حامی مهم و باتجربه در مجلس، به نام محمدرضا باهنر، است. باهنر که در هر دو مجلس گذشته سمت نائب رئیسی را بر عهده داشته نقش زیادی در جذب نمایندگان مستقل به نفع لاریجانی داشته است. نکته دیگری که درباره لاریجانی وجود دارد این است که او رابطه نسبتاً خوبی با روحانی از گذشته دارد و سال ها در کنار او در شورای عالی امنیت ملی حضور داشته است. بر این اساس، در صورتی که دولت نتواند گزینه حداکثری خود؛ یعنی ناطق نوری، را راضی به شرکت در انتخابات کند، بهترین گزینهاش حمایت از لاریجانی در انتخابات مجلس دهم است.
نتیجه گیری
ریاست مجلس یکی از مهمترین پستها در جمهوری اسلامی است که همۀ گروه های سیاسی برای رسیدن به آن تلاش میکنند. فضای سیاسی فعلی کشور به گونه ایست که نمیتوان پیشبینی کرد که چه گروهی در انتخابات مجلس دهم پیروز میشود، اما میتوان شاخص ترین افراد هر گروه را برای ریاست مجلس در نظر گرفت.
دیدبان معتقد است در بین این افراد به نظر میرسد شانس لاریجانی برای رسیدن به کرسی ریاست مجلس از دیگران بیشتر است، زیرا در صورت پیروزی اصولگرایان او شانس بالایی برای ریاست دارد و حتی در صورتی که اصلاح طلبان و حامیان دولت نیز بتوانند آرای قابلتوجهی کسب کنند باز لاریجانی به عنوان یک گزینه معتدل و میانه رو در بین اصولگرایان و دیگر گروه های سیاسی مطرح است و میتواند ریاست یک مجلس ائتلافی را از آن خود کند. در کنار لاریجانی میتوان شانس ناطق را نیز بالا دانست. او در صورت حضور در انتخابات میتواند رأی حامیان دولت، طیفهای از اصلاح طلبان و اصولگرایان سنتی را از آن خود کند و به ریاست مجلس تکیه بزند.
نکته پایانی نیز اینکه در کنار افرادی که نامی از آنها برده شد میتوان افراد دیگری را نیز کرد که شانس کمتری برای ریاست مجلس دارند، اما با توجه به فرصتی که تا انتخابات مجلس مانده و تحولاتی که در این مدت ممکن است به وقوع بپیوندد شانس این افراد نیز ممکن است برای ریاست مجلس زیاد شود؛ افرادی مثل علی اکبر ولایتی، محسن رضایی و سعید جلیلی.